Van Polygoon in Haarlem tot en met de sloop van Cinecentrum in Hilversum.
Zowel mijn vader Otto als ik hebben in Hilversum bij het filmbedrijf Cinecentrum (CC) gewerkt. Pa begon in 1945 bij Polygoon in Haarlem als geluidingenieur en lampenist, kwam in 1947 bij Profilti in Den Haag terecht en verhuisde in 1959 met zijn collega's, de apparatuur en zijn gezin naar Hilversum toen daar met het bedrijf Cinecentrum werd begonnen. (Dit bedrijf ontstond door een fusie van enkele filmbedrijven.) Tot zijn pensioen bleef hij bij CC, waar hij uiteindelijk jarenlang als intern productieleider intermediair was tussen de klanten en het bedrijf.
Ik werkte er van 1970 tot 1985. Ik begon tussen de dia's van Polyvisie en kwam via de filmmontage bij de videomontage van dochterbedrijf Video Hilversum terecht. Pa en ik hebben in al die jaren van alles bewaard: foto's, papieren, brochures en nog veel meer en ik plaats hier de scans daarvan. Zo kan een deel van de geschiedenis van deze pionierende bedrijven mét de mensen die er werkten behouden blijven. Ik begin dit 'blog' nu, in maart 2017, maar het is niet zomaar klaar. In de loop van de tijd zal hier steeds weer wat bijgeplaatst worden. Wat de opbouw van deze pagina betreft, ik had ervoor kunnen kiezen om hoofdstukken te maken om b.v. verschillende jaren aan te geven, of om met tabbladen te werken waar dan de films, de studio, het geluid, de techniek, enz. te vinden zouden zijn, maar dat heb ik niet gedaan. U zult zien dat deze pagina één lang chronologisch geheel is geworden. Van boven naar beneden scrollend komt u alles tegen wat er bewaard is. In het geheel zijn ook foto's verwerkt die Hans Halff ter beschikking heeft gesteld. Hans en ik zijn ongeveer even oud en wij waren collega's bij Cinecentrum. Maar wat erg leuk is, onze vaders waren ook al collega's. In Den Haag.
Ik weet echt niet alles over de filmbedrijven waar het hier om gaat. Ik put uit mijn geheugen en spoor wat zaken op aan de hand van de bewaarde papieren. Daar waar ik naamstempels op de foto's heb zal ik die ook tonen, maar ik kan me niet voorstellen dat er problemen met copyrights zullen zijn. Als dat wel het geval mocht zijn, mail mij dan op: fokrooshof@hotmail.com . Daar kunt u ook terecht voor reacties.
Fredo Krooshof.
Eerst wat geschiedenis.
In dit krantenartikel van eind jaren '90 staat ook nogal wat over filmgeschiedenis.
Ook de landgenoten in Nederlands-Indië (het huidige Indonesië; tot aug.1945 een kolonie van Nederland) werden niet vergeten. Films, in Indië gemaakt, toonden de mensen hier in ons land allerlei van de cultuur daar.
Het pand van Polygoon in Haarlem aan de Koudenhorn 8 in de jaren '50. En het staat er nog steeds.
Foto: Paul Krooshof
Hieronder een 'Wie Wat Waar' van Polygoon. Uitgave 1947. Onder 'operateurs' worden de cameramannen verstaan.
N.B. Om de tekst goed te kunnen lezen: 1) Klik op een afbeelding van de bladzijde, 2) Rechtsklik en kies 'Afbeelding bekijken'. Dan krijgt u een groter beeld, dat ook nog vergroot kan worden door er nogmaals (links) op te klikken.
Ook werden er bedrijfsvoorschriften uitgereikt aan de werknemers.
Deze folder geeft een mooi beeld van de tijd waarin de film 'Hallelujah!' uitkwam: 1929. De Amerikaanse regisseur King Vidor legde als eerste in een speelfilm het leven vast van de negers die in de zuidelijke staten van de V.S. leefden en daar op de plantages werkten. De geluidfilm bestond nog maar net en Vidor wilde graag de Negro Spirituals laten horen. Bij de Oscaruitreiking van 1930 werd hij genomineerd voor 'Beste Regisseur'. Op Wikipedia staat aardige informatie over de film.
In 1936 bracht Polygoon de film '20000 Mijlen Over Zee' uit. Het is het filmverslag van de acht maanden durende zeereis van Den Helder naar Soerabaia in Nederlnds-Indië (het huidige Indonesië).
De film geeft een beeld van het leven aan boord en van de plaatsen die tijdens de reis werden aangedaan. Filmfabriek Polygoon liet het resultaat op 17 januari 1936 in première gaan tijdens een galavoorstelling in het Haagse City-theater. Daarbij was ook minister-president Colijn aanwezig.
Onderstaande fotoserie geeft een beeld van de mensen die aan de film werkten en van de filmvoorstellingen in het land.
Enkele boekjes over film. Uitgegeven in begin jaren '30; de omslagen zijn ontworpen door Piet Zwart.
Eduard Verschueren, hij is lang directeur van Cinecentrum geweest, haalt in dit artikel uit 1977 herinneringen op over het filmbedrijf in vroeger jaren.
Misschien een beetje een vreemde radio-eend in deze film-bijt, maar radio en tv en film....., het hoort toch wel een beetje (veel) bij elkaar. En het geeft ook mooi iets van vroeger jaren weer, van voordat film en tv bij de mensen de huiskamer inkwamen.
En toen begon Otto op zaterdag 20 oktober 1945 zijn werk bij Polygoon in Haarlem.
Een kijkje binnen bij de mensen van Polygoon.
Het wagenpark van Polygoon Profilti.
Briefpapier, in gebruik in de jaren '40. Van Polygoon en van enkele partners. (Klik voor vergroting.)
Voetbalwedstrijden werden uiteraard vastgelegd door Polygoon.
Een telegram, komend van Philip Bloemendal, verstuurd op een 2e kerstdag naar Otto, die bij zijn ouders in Deventer op bezoek was. Jaartal onbekend.
Een loonzakje. Jaartal onbekend.
Een toegangsbewijs uit 1946 voor Polygoon. Blijkbaar werden er opnames gemaakt in De Harmonie in Leeuwarden.
Cameraman Piet Buis op de fiets, of wat daar voor door moest gaan zo vlak na de oorlog en geluidman/lampenist Otto Krooshof op het karretje met apparatuur in de Bloemertstraat (achter het Polygoongebouw) in Haarlem. Op weg om een opname te gaan maken. (December 1945)
Er wordt een nieuwe ontwikkelmachine gebracht in Haarlem. (Eind jaren '40)
N.B. Om de diavoorstelling te stoppen en een foto langer te bekijken klikt u op een miniatuurafbeelding. Door op de dubbele pijltjes te klikken (plaats de muisaanwijzer op de foto) maakt u de foto's schermvullend.
Twee keer Ben van Doren in zijn jonge jaren.
Een paar foto's van Cor Halff, de vader van Hans. Aan het werk in het laboratorium. (Jaartal onbekend. Archief Hans Halff.)
Cor Halff en Ben van Doren.
Eén van de dames uit het lab. Helaas weet ik haar naam niet.
Profilti viert kerstmis in 1945. (Archief Hans Halff.)
In 1946 bracht Sir Winston Churchill een bezoek aan koningin Wilhelmina en bezocht hij enkele steden. Polygoon was erbij!
Otto en zijn geluidcollega Frans Pulles hebben lol in de Bloemertstraat in Haarlem.
Frans Pulles maakt een geluidopname met apparatuur van het merk Akeley.
Zowel Polygoon als Profilti gebruikten deze apparatuur in de jaren '30 en '40.
Via deze link: https://archive.org/details/oi65626# ziet u een aantal begin- en eindleaders van de Polygoon Journaals.
Deze link moet u met 'copy/paste' in uw browser zetten.
Kees Stip (1913-2001), Nederlands schrijver en pretdichter, schreef ook heel wat scenario's en commentaren voor Polygoon. Dit is een tekst voor een hoopvolle film over de bedenkingen van een soldaat. Hoopvol, omdat over de net voorbije oorlog wordt gefilosofeerd.
V.l.n.r.: Otto Krooshof, Prof Blansjaar (zittend), Piet Buys, Pierre Fannoy. (Polygoon 1946)
In 1947 werd Rembrandts 'De Nachtwacht' gerestaureerd. Polygoon Profilti maakte er een film over.
In Den Haag aan de Boslaan stonden de gebouwen van Profilti. Polygoon en Profilti werkten nauw samen.
En ook daar stonden heel wat instructies voor het personeel op papier.
V.l.n.r.: Ben van Doren, Cor Halff, ... ? ... .
Bij een van de bombardementen op Den Haag in de Tweede Wereldoorlog werd de studio van Profilti zwaar beschadigd.
Toen in 1947 de herbouw van de gebouwen klaar was werd dat feestelijk gevierd. Directeur Kees Roem onthulde een plaquette.
In 2014 ben ik teruggegaan naar de plek waar de Profilti Studio stond. Op de plek waar je Den Haag binnenkomt en van de Prins Clauslaan af gaat naar de Bezuidenhoutseweg herinnert niets je daar meer aan het roemruchte bedrijf.
In 1946/47 werd door PPP een grote film gemaakt over de eerste reis van het ruim 10.000 ton metende walvismoederschip Willem Barendsz. Deze eerste Nederlandse walvisvaartexpeditie naar de Zuidelijke IJszee sinds 1870 duurde van oktober 1946 tot mei 1947. Otto was in de haven van Amsterdam twee keer aan boord om geluidopnamen te maken.
De vangst van walvissen omwille van de traan die dat opleverde werd van groot belang geacht voor ons land. Traan was de grondstof van margarine en zeep en werd voor veel geld in het buitenland ingekocht. Maar nu gingen de stoere Nederlandse zeevaarders die traan, verkregen door het koken van het walvisspek, hetgeen aan boord van de Willem Barendsz gebeurde, zelf halen. Die heroïek bepaalde mede het belang van deze "eerste grote Nederlandse film [van] na de bevrijding". In het boek 'Walvis aan stuurboord', dat in 1947 over deze reis werd geschreven door Jaap Kolkman, staat verder: "Bijna 13.000 ton traan heeft de Willem Barendsz verwerkt; gerekend tegen 100 Engelse ponden per ton betekent dit een deviezenbesparing van 13 millioen gulden, die niet over de grenzen behoefden te vloeien. Rekent men daarbij de werkgelegenheid, welke de expeditie aan de bemanning heeft geboden en de secundaire werkgelegenheid (scheepsbouwers enz.), dan komt men tot een bijna onmeetbare waardering van het hier betoonde initiatief."
De bioscoop Het Passage Theater in Den Haag was een van de vele zalen in ons land waar de film draaide.
Bij de persvoorstelling waren ook enkele Profiltianen aanwezig.
Na de première was er een feestmaal voor genodigden. (oktober 1947)
Zó groot was het succes van de reis én de film, dat er ook boeken over verschenen.
Behalve Nederlands-Indië in het oosten (Azië) had -en heeft- Nederland koloniën in het westen (Amerika).
Amsterdam, 6 september 1948.
De Polygoon-ploeg staat klaar om naar Amsterdam te gaan voor voor de inhuldiging van koningin Juliana.
Otto Krooshof (met microfoon) en Marcel Douhard bij de Nieuwe Kerk in Amsterdam bij de inhuldiging van koningin Juliana.
In 1949 waren Otto en zijn geluidcollega's Frans Pulles en Wim Sips naar Londen voor een bezoek aan de firma Westrex, die de studio-apparatuur voor Polygoon Profilti had geleverd. Er werd gereisd per boot en per trein. Gelukkig was er ook tijd om te sightseeën.
Gedurende heel veel jaren werden de zgn. collectefilms voor het Bio Vakantieoord gemaakt.
Via deze link zijn een flink aantal van die filmpjes te zien: http://samen100worden.nl/de-collectefilms-compleet/
In 1950 werd de zwart-witfilm 'De Dijk is Dicht' gemaakt door Polygoon Profilti. Het was de eerste grote productie van na de Tweede Wereldoorlog. Het scenario en de regie zijn van Anton Koolhaas, die toen, behalve romancier, ook een van de redacteuren van het Polygoonjournaal was.
Deze vier links heb ik overgenomen van YouTube, de pagina van het Ned. Instituut voor Beeld en Geluid.
Profilti in Den Haag verzorgde al jaren de Nederlandse versies van de grote Disney-films. Walt Disney kwam in juli 1951 met zijn gezin naar Den Haag om de nasynchronisatiestudio van Profilti te bekijken.
1) Otto Krooshof - geluidingenieur Profilti; 2) Walt Disney; 3) Louis L. Lioni - directeur RKO Radio Films; 4) Annie Almekinders - Nederlandse stem van Alice; 5) Max Appelboom - Publiciteitsmanager RKO Radio Films; 6) Mevr. Disney; 7) Wim Sips - chef techniek Profilti; 8) Diana Disney; 9) Sharon Disney.
Nasynchronisatie.
Hieronder, als voorbeeld, details over de filmlussen voor de nasynchronisatie van de Zweedse live-actionfilm 'Nils Holgerssons Underbara Resa'. Die werd in 1963 door Cinecentrum in Hilversum in het Nederlands bewerkt. Otto had de productieleiding in handen en ik sprak alle (vertaalde) teksten van de Zweedse Nils Holgersson in. Sven Lundberg, die Nils speelde, was even oud als ik. Ik kreeg drie dagen vrij van school en werkte met Cor Koenders en Henk van Aggele van Cinecentrum en met een aantal van de acteurs en actrices samen in de geluidstudio. Wij werden geregisseerd door Wim Povel.
